Symptomen van Prikkelbare Darm Syndroom (PDS)

Meest voorkomende symptomen & klachten bij PDS

Er zijn klachten die vaak voorkomen bij PDS. De meest voorkomende klachten zijn:

Buikpijn

Buikpijn is één van de meest voorkomende en meest vervelende klachten bij PDS. Wanneer je last van buikpijn hebt bij PDS ervaar je een krampende, stekende of zeurende pijn in de buik. De intensiteit van de pijn kan sterk verschillen van persoon tot persoon. Soms is de pijn licht en merk je er weinig van, maar het kunnen ook scherpe, intense krampen zijn. Vaak komt de pijn voor in de onderbuik, maar het kan ook op andere plekken in de buik voorkomen. De pijnaanvallen kunnen een paar minuten zijn, of zelfs uren duren. Ook kan de pijn erger worden na consumptie van bepaalde voedingsmiddelen of in stressvolle situaties. Deze onvoorspelbaarheid en de intensiteit van de pijn maken het lastig om een stabiel dagelijks leven te creëren.

Opgeblazen gevoel

Veel mensen met PDS ervaren een opgeblazen gevoel. Het is alsof je een ballon bent die nét te ver is opgeblazen waardoor je een constante druk voelt op je buik. Je buik is niet alleen gespannen maar kan er ook opgezwollen uitzien. Dit kan in de hele buik merkbaar zijn, maar is vaak het sterkst te voelen in de onderbuik. Dit gevoel wordt meestal erger naarmate de dag vordert, vooral na het eten. Maar het kan ook wisselen en ineens in de ochtend sterk opkomen. Het is een terugkerend probleem dat iedere dag tevoorschijn kan komen, wat het lastig maakt om je comfortabel in je lichaam te voelen. Die leuke broek dragen is dan eerder een verschrikking!

Diarree

Diarree bij PDS voelt aan als frequente, losse of waterige ontlasting, met een dringende behoefte om naar het toilet te gaan. Het kan gepaard gaan met krampen in de onderbuik of een drukkend gevoel. De ernst kan variëren, van mild (weinig ontlasting en ongemak) tot zeer intens (leeglopen en veel kramp). Diarree kan in aanvallen komen, waarbij het meerdere keren per dag kan optreden. Als je vaak waterige ontlasting hebt, is er een grote kans op uitdroging. Zo’n uitdroging kan vervelende gevolgen hebben, en het is iets waar de huisarts je vaak niet voor waarschuwt.

Obstipatie

Bij obstipatie, ook verstopping genoemd, ervaar je moeite met naar de wc gaan voor de ontlasting. De ontlasting is vaak hard en keutelig. Daarnaast voelen de darmen vaak vol, alsof er wat vast blijft zitten en je niet volledig ontlast bent na het poepen. Dit kan ook weer zorgen voor een opgezette buik. Dit veroorzaakt een zwaar gevoel in de onderbuik, vaak gepaard met buikpijn en een opgeblazen buik. De intensiteit hiervan verschilt sterk, soms zelfs met heftige pijn en een duidelijke opzwelling van de buik. De frequentie van obstipatie verschilt per persoon; sommige mensen met het Prikkelbare Darm Syndroom hebben er af en toe last van, terwijl anderen dagenlang niet naar de wc kunnen en afhankelijk zijn van clysma’s.

Wisselend ontlastingspatroon

Een wisselend ontlastingspatroon betekent dat je afwisselend diarree en obstipatie hebt, wat leidt tot onvoorspelbare en wisselende klachten. Je kunt dus zowel last hebben van krampen en drang die je bij waterige ontlasting voelt, als dat je buikpijn en een opgeblazen gevoel zoals bij obstipatie ervaart. Deze klachten vinden vooral plaats in de onderbuik. De intensiteit van deze klachten kan sterk variëren, bijvoorbeeld een scherpe pijn tijdens waterige ontlasting en een zeurend, ongemakkelijk gevoel tijdens obstipatie. Hoe vaak deze wisselingen voorkomen, verschilt per persoon. Sommige mensen hebben hier dagelijks last van, terwijl het bij anderen wekelijks kan variëren. De wisseling in je ontlastingspatroon geeft een interessante indicatie wat de oorzaak is van dit symptoom, daar lees je straks meer over.

Misselijkheid

Je hebt net ontbeten en je voelt nu al misselijk gevoel opkomen. Misselijkheid is een klacht die bij veel mensen met PDS voorkomt. Soms kun je al snel verder met je dag, en soms hang je al gauw boven de wc. Net als diarree kan het in vlagen optreden, maar het kan ook incidenteel zijn.

Vermoeidheid

Vermoeidheid kan soms voelen alsof je geen oog dicht hebt gedaan. Het is een bekende klacht bij PDS. Het voelt alsof je constant energie verliest en je bent vaak al uitgeput terwijl je net voorbij de middag bent . Dit vermoeidheidsgevoel verspreidt zich door je hele lichaam en kan ervoor zorgen dat je je moe en futloos voelt. Concentreren op je werk of studie gaat moeizaam door een mistige vermoeidheid in je hoofd. Zo kun je wel 5 keer dezelfde zin lezen en nog steeds niet weten wat er staat. De intensiteit van je vermoeidheid kan variëren van een mild gevoel van loomheid tot extreme vermoeidheid. Deze vermoeidheid is vaak dag in dag uit aanwezig en kan zelfs erger worden, vooral als je last hebt van andere Prikkelbaar Darm Syndroom klachten.

Oorzaak en hoe ontstaan deze symptomen?

Bij de meeste artsen en huisartsen is het niet bekend hoe PDS ontstaat of wat nu precies de oorzaak is. Er is geen test beschikbaar en de diagnose wordt gesteld middels het uitsluiten van andere aandoeningen. Meer over criteria voor de diagnose lees je hier.  Er is echter veel onderzoek gedaan naar Prikkelbaar Darmsyndroom. Wetenschappers zien de volgende verbanden hoe de symptomen van de aandoening ontstaan:

Buikpijn

Buikpijn bij PDS komt voornamelijk door viscerale hypersensitiviteit. Dit betekent dat de darmen overgevoelig zijn voor prikkels die normaal gesproken geen pijn zouden veroorzaken. Dat je een Prikkelbare Darm hebt, kan dus best kloppen. Maar hoe ontstaat zo’n overgevoeligheid eigenlijk? 

Fysieke en mentale stress kunnen de doorlaatbaarheid van de darm vergroten en beschadigen de zenuwuiteinden in de darmen. Dit kan op hun beurt de hersen-darm-as overprikkelen. De hersen-darm-as is een ingewikkeld netwerk dat zorgt voor communicatie tussen de hersenen en de darmen. Wanneer de darm-hersen-as overprikkeld raakt, kan de darm gevoeliger worden voor prikkels die normaal geen pijn zouden veroorzaken. Dit noemen we hypersensitiviteit of overgevoeligheid. Door deze overgevoeligheid voel je pijn dus sterker!

Opgeblazen gevoel

Een opgeblazen buik en gasvorming bij PDS worden vaak veroorzaakt door een verstoord microbioom. Zo kunnen een veranderingen in het microbioom ervoor zorgen dat er een overgroei van bacteriën (SIBO) en schimmels (SIFO) plaatsvindt. Deze bacteriën en schimmels kunnen het voedsel in de darm vervolgens fermenteren. Tijdens deze fermentatie komen gassen vrij wat vervolgens op kan hopen in de darmen en een opgeblazen buik of winderigheid veroorzaken.

Diarree

Ontstekingen in de darmen kunnen de darmwand beschadigen, vooral de kleine plooien (villi) die voedingsstoffen opnemen. Als deze villi beschadigd raken, kunnen ze minder goed voedingsstoffen en mineralen opnemen. Hierdoor blijven onverteerde stoffen in de darmen achter. Deze onverteerde stoffen trekken extra water aan, wat de ontlasting nog dunner maakt. Dit heet osmotische diarree. Daarnaast kunnen ontstekingen in de darm de darmwandcellen prikkelen om extra vocht en zouten af te geven. Omdat er teveel vocht in de darm wordt uitgescheiden, wordt het moeilijker voor de dikke darm om al dat vocht weer op te nemen, wat leidt tot waterige diarree. Dit noemen we secretorische diarree.

Obstipatie

Obstipatie ontstaat door vertraagde darmmotiliteit, waarbij de beweging van de darmen zo traag is dat er te veel water uit de voedselmassa wordt opgenomen. Hierdoor vormt er droge, harde ontlasting. Een veel voorkomende oorzaak hiervan is een verstoord microbioom. Wanneer het microbioom uit balans is wordt er minder serotonine in de darm geproduceerd. Serotonine is in de darm onder andere verantwoordelijk voor het activeren van glad spierweefsel. Minder serotonine betekenddat je darmen minder bewegen.

Wisselend ontlastingsspatroon

Bij een wisselend ontlastingspatroon wisselt de stoelgang tussen diarree en verstopping. Dit komt door fluctuaties in de darmmotiliteit door veranderingen in serotonineniveaus en osmotische druk. Bij te weinig serotonine krijg je last van obstipatie, en bij een te hoge osmotische druk krijg je last van diarree.

Zo’n wisselend ontlastingspatroon kan worden veroorzaakt door een parasitaire infectie. Wanneer parasieten in de darmen eitjes leggen, veroorzaken ze ontstekingen. Deze ontsteking vraagt veel energie en verbruikt onder andere serotonine, een stof die belangrijk is voor de beweging van de darmen. Door de ontsteking raakt het serotonineniveau uitgeput, wat kan leiden tot obstipatie. Terwijl het lichaam de infectie opruimt, kan de ontsteking aanhouden en het darmmicrobioom uit balans brengen. Dit veroorzaakt schade aan de darmwand, met name aan de villi. Zoals je net geleerd hebt, kan dit osmotische diarree veroorzaken.

Misselijkheid

Misselijkheid wordt veroorzaakt door een verhoogde prikkelbaarheid van het maag-darmkanaal. Maar hoe raakt dit precies overprikkeld?

De specialisten Bij U-care zien vaak dat dit proces begint met een tekort aan maagzuur (bijvoorbeeld veroorzaakt door een Helicobacter Pylori infectie). Bij een tekort aan maagzuur worden bacteriën uit voeding niet voldoende gedood in de maag. Deze bacteriën komen vervolgens in onze darm terecht waar ze het microbioom verstoren.

Wanneer het microbioom uit balans raakt, kunnen pathogenen (ziekmakende beestjes) toenemen. Dit kan het immuunsysteem triggeren, wat leidt tot ontstekingen die het darmslijmvlies beschadigen. Hierdoor kan onverteerd voedsel, toxinen, micro-organismen en deeltjes van deze micro-organismen in de bloedbaan terecht kunnen komen. Dit noemen we het lekkende darmsyndroom.

De lever probeert deze afvalstoffen op te ruimen, maar kan hierdoor overbelast raken. Dit leidt tot een verhoogde prikkelbaarheid van het maag-darmkanaal, wat misselijkheid veroorzaakt! 

Vermoeidheid

Vermoeidheid bij PDS wordt vaak gezien als een gevolg van problemen met slapen. Maar wist je dat deze aanname niet klopt? Vermoeidheid bij PDS wordt namelijk veel vaker veroorzaakt door een aanhoudende activering van het immuunsysteem door ontstekingen in de darmen. Wanneer er te veel van het immuunsysteem gevraagd wordt door fysieke stress (bijvoorbeeld ontstekingen) of mentale stress, raakt de hypothalamus-hypofyse-bijnier (HPA) as uitgeput en kan je lichaam niet voldoende energie produceren. Hierdoor kan je nog zo lang slapen, maar word je toch moe wakker!

Overige klachten en symptomen

Naast de meest voorkomende Prikkelbaar Darm Syndroom symptomen kun je van nog veel meer klachten last hebben. Deze symptomen worden getriggerd door de onderliggende oorzaken die we eerder bespraken. Je kunt namelijk ook last van klachten hebben zoals:

Ook kan Prikkelbare Darm Syndroom voorkomen met andere aandoeningen zoals fibromyalgie en chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS/ME). Zo heeft zo’n 32-77% van de mensen met PDS ook fibromyalgie!

Wat triggert Prikkelbare Darm Syndroom klachten?

Infecties die nog in je lichaam zitten

Infecties kunnen je PDS klachten nog erger maken. Zo’n infectie kan namelijk het microbioom permanent uit balans brengen. Als de schade van de ontsteking niet op tijd hersteld wordt, kan de darmwand en de zenuwuiteinden beschadigd raken en het probleem zichzelf in stand houden. Dit leidt tot een vicieuze cirkel van buikpijn, constipatie, diarree en een opgeblazen gevoel.

Antibiotica

Antibiotica kunnen helpen bij het behandelen van bacteriële infecties door de groei van bacteriën te stoppen of ze te doden. Toch vormt het gebruik van antibiotica ook een risico. Deze medicatie remt en dood namelijk ook de goede bacteriën in onze darmen. Een verstoord microbioom kan immuunreacties veroorzaken die het darmslijmvlies beschadigen, waardoor klachten zoals buikpijn en een opgeblazen gevoel ontstaan.

Fysieke en mentale stress

Stress, zowel mentaal als fysiek, is een belangrijke trigger voor veel PDS-symptomen. Stress activeert namelijk de hypothalamus-hypofyse-bijnier (HPA) as. Dit complexe systeem regelt de afgifte van ons stresshormoon cortisol, wat voor een verhoogde sympathische zenuwactiviteit zorgt én het microbioom verstoord. Vandaar dat in stressvolle situaties jouw klachten flink op komen spelen!

Ontsteking verwekkende voeding

Al hoewel voeding geen directe oorzaak is van het ontstaan van PDS kan het de klachten wel in stand houden. Dit zijn voedingsmiddelen zoals:

Alcohol

Alcoholconsumptie kan leiden tot een verhoogde darmmotiliteit en de balans van de darmmicrobiota verstoren. Dit komt namelijk omdat alcohol antibiotisch werkt, het doodt bacteriën net zo goed als het schoonmaakmiddel in je keukenkastje! Dit veroorzaakt klachten zoals waterige ontlasting, een opgeblazen buik en buikpijn.

Cafeïne

Ook cafeïne kan PDS klachten verergeren. Cafeïne werkt namelijk als een natuurlijk laxeermiddel, waardoor de darm peristaltiek toeneemt. Hierdoor kun je klachten zoals waterige ontlasting en buikpijn ervaren.

FODMAP’S

Sommige voedingsmiddelen kunnen je klachten triggeren. Dit zijn onder andere fermenteerbare oligo-, di- en monosachariden en polyolen, ookwel FODMAP’s genoemd. Deze koolhydraten kunnen niet volledig worden opgenomen in de dunne darm, waardoor ze in de dikke darm terecht komen. Hier trekken de koolhydraten water aan en worden ze gefermenteerd door de darmbacteriën in ons microbioom. Hierbij komt een flinke hoeveelheid gassen vrij. De toename van vocht en de gasproductie, zorgt voor een uitzetting van de darm, wat een opgeblazen gevoel en buikpijn veroorzaakt.

Pittig eten

Daarnaast kan pittig eten je klachten versterken, vooral bij mensen met een extra gevoelig spijsverteringssysteem. Dit soort voedsel kan namelijk het maag-darmkanaal irriteren door het activeren van het zogeheten “transient receptor potential vanilloid 1_receptor‘. Dit is de receptor, de sensor van de cel, waarmee jij warmte waarneemt. Door de activatie ervan worden er prikkels afgegeven alsof jouw darmen in brand staan. Pittig eten is dan dus geen goed idee bij PDS.

Impact op kwaliteit van leven

Je hebt elke dag buikpijn en krampen en hebt daardoor geen zin meer om de deur uit te gaan. De winderigheid in het openbaar sla je vandaag maar over. Het leven met PDS is zwaar en heeft een aanzienlijke impact op je kwaliteit van leven.

De PDS symptomen die je ervaart leiden tot veel stress en frustratie. De buikpijn en vermoeidheid beïnvloeden je prestaties op werk, en sociale interacties zijn een last geworden vanwege de onverwachte klachten in het openbaar. Het is een vicieuze cirkel van pijn, wanhoop, en stress. Die stress kan juist weer een trigger zijn voor het ontstaan van je klachten… en nu kom je er ook nog achter dat je favoriete eten je klachten versterkt 🙁

Het is niet gek dat je hierdoor angstig en onzeker bent en in een negatieve sleur terechtkomt. Meer dan de helft van de mensen met PDS ervaart ook depressieve gevoelens en angsten. Onderzoek toont aan dat de kwaliteit van leven met PDS is zelfs lager dan bij mensen met andere chronische aandoeningen zoals diabetes of ernstige nierziekte!

De kwaliteit van leven wordt naast de maag-darm klachten beïnvloed door klachten zoals vermoeidheid, angst en slaapproblemen. Dit kan leiden tot sociale isolatie, omdat mensen met PDS bang zijn voor pijn, diarree of een opgeblazen buik in het openbaar. Naast sociale interacties heeft PDS ook invloed op algemene gezondheidsperceptie, fysieke beperkingen door pijn, en emotioneel welzijn.

Individuele verschillen

Zoals je wel gemerkt hebt, zijn er veel verschillende klachten die bij PDS voorkomen. Sommige mensen hebben voornamelijk last van diarree, terwijl anderen meer last hebben van obstipatie, of juist een afwisseling van beide. Bovendien kan buikpijn, een opgeblazen buik, en gasvorming in verschillende mate en frequentie voorkomen. Dit wisselt niet alleen per dag, maar verschilt ook erg per persoon. Prikkelbare Darm Syndroom is daarom een erg complexe aandoening die van persoon tot persoon verschilt.

Zo geeft onderzoek aan dat diarree voorkomt bij zo’n 40-60% van PDS-patiënten, terwijl obstipatie maar bij 25-30% van de mensen met PDS voorkomt. Er zijn blijkbaar dus een stuk meer mensen die last hebben van diarree dan obstipatie. Buikpijn komt echter wel bij bijna iedereen voor. Ook hebben zo’n 3 op de 4 mensen met PDS last van een opgeblazen buik en winden laten. Vermoeidheid, angst en depressie komen bij ongeveer de helft van de PDS-patiënten voor.

Deze individuele verschillen kunnen ontstaan doordat de onderliggende mechanismen en oorzaken variëren tussen patiënten. Therapeuten bij U-care zien bijvoorbeeld dat sommige patiënten voornamelijk lijden aan viscerale hypersensitiviteit, terwijl anderen juist last hebben van een verstoring in het microbioom. Voor het reduceren van jouw klachten moet je dus eerst achterhalen wat bij jou de onderliggende oorzaken zijn. Ieder mens is anders, waardoor een oplossing moet worden afgestemd op de specifieke klachten, triggers en oorzaken die jij ervaart.

Of je nu last hebt van diarree, winderigheid, misselijkheid en een opgeblazen gevoel, ook voor jou is er een mogelijkheid om je lichaam te herstellen. En nee nu heb ik het niet over een magische pil die al jouw klachten binnen 24 uur laat verdwijnen. De reguliere gezondheidszorg zet namelijk alleen behandelingen in om met klachten om te gaan, maar doet helaas niets aan onderliggende oorzaak. Bij de huisarts en het ziekenhuis ben je al gauw uitbehandeld, je krijgt een zakje vezels mee om klachten te verminderen maar de onderliggende oorzaak wordt niet behandeld.

De specialisten bij U-care doen dit wel. Dus heb jij PDS en wil je weten waar jouw klachten nou echt vandaan komen? Lees dan snel verder!