Symptomen van Fibromyalgie

Meest voorkomende symptomen & klachten bij fibromyalgie

Er zijn klachten die vaak voorkomen bij PDS. De meest voorkomende klachten zijn:

Wijdverspreide pijn 

Bij fibromyalgie kun je op allerlei plekken zeurende, stekende, brandende, snijdende, kloppende, trekkende, drukkende, krampende, tintelende, scherpe of doffe pijn ervaren. Kortom een heleboel soorten pijn. Een van de meest kenmerkende symptomen van fibromyalgie is dat de pijn veel en vaak wisselt van plek tot plek en op veel verschillende plekken aanwezig is. 

Pijnpunten bij fibromyalgie symptomen

Tenderpoints zijn de plekken waar de pijn bij fibromyalgie het meeste voorkomt. Vroeger werden deze tenderpoints als enige gebruikt voor de diagnose fibromyalgie. Nu zijn de tenderpoints wat minder leidend en een van de onderdelen van de diagnose criterea. De pijnpunten bij fibromyalgie zijn:

• Nek
• Hals
• Schouders
• Rug
• Borst
• Bekken
• Billen
• Knieën

Spierpijn en pijn in bindweefsel en aanhechtingen

Misschien wel de meest ongrijpbare klacht. Bij fibromyalgie zijn geen afwijkingen bij lichamelijk onderzoek of op röntgenfoto’s te vinden. Er zijn geen ontstekingswaarden te vinden door de reumatoloog in bloedonderzoek, of in de spieren en gewrichten bij scans. De reumatoloog zal andere aandoeningen uitsluiten en bij gebrek aan een duidelijke oorzaak wordt de diagnose fibromyalgie als aandoening vast gesteld. Dit wordt aan de hand van de fibromyalgiescore gedaan. Maar wist je dat er wel degelijk een oorzaak is voor die pijn in je spieren, bindweefsel en aanhechtingen…

Gewrichtspijn

Bij gewrichtspijn doet het bewegen van je armen, benen en andere delen van je lichaam zoals je vingerkootjes pijn. De gewrichtspijn is het ergste als je even gezeten hebt of ’s ochtends net uit bed komt. Gewrichtspijn lijkt niet perse te maken te hebben met fibromyalgie. Fibromyalgie immers betekent letterlijk pijn aan spieren en bindweefsel – niet aan gewrichten. Het is niet perse dat het gewricht zelf pijn doet bij fibromyalgie, maar door de stijfheid en pijn aan de aanhechtingen lijkt het alsof deze pijn doen. Er is bij fibromyalgie namelijk geen slijtage van de gewrichten te vinden zoals bij artrose. En ook geen acute ontstekingen in de gewrichten zoals bij Reumatische artritis.

Stijfheid

Stijfheid is een symptoom die veel mensen met fibromyalgie ervaren. Het beperkt je vooral ’s ochtends bij opstaan of als je even stil gezeten hebt. De stijfheid kan ook erger worden over de dag heen, of ineens minder worden. Bij het bewegen van een stijf lichaamsdeel kan ook extra pijn optreden. Voor veel mensen met de aandoening is er geen pijl op te trekken waarom die stijfheid nou ontstaat. De fysiotherapeut geeft advies over goede lichaamshouding mee, maar hoe ontstaat dat gewissel in stijfheid van dag tot dag of moment tot moment bij fibromyalgiepatiënten?

Chronische vermoeidheid

Vermoeidheid bij fibromyalgie is een van de meest beperkende klachten. Als je klachten hebt van vermoeidheid sta je de ene dag best lekker op en ga je op stap met je gezin, en de week daarna kun je daar met extreme vermoeidheid van bijkomen. Geen pretje bij fibromyalgie! De vermoeidheid beperkt mensen in elk onderdeel van hun leven en tast de kwaliteit van leven significant aan!

Krachtverlies

Veel patiënten met fibromyalgie merken minder kracht te hebben in hun spieren. Je kunt dit merken doordat je ineens geen kracht meer kunt zetten, een pot niet open kunt draaien of je stofzuiger bijna niet vooruit kunt duwen. Maar krachtverlies kan ook leiden tot spieruitputting en het trillen van de spieren. Krachtverlies gaat vaak geleidelijk aan met dat andere klachten van fibromyalgie erger worden over maanden en jaren. Maar kan ook soms een dag ineens heel erg zijn, en de dag erna weer wat minder. Dit heeft te maken met de cellulaire energie van ons lichaam… later hierover meer!

Slaapstoornissen en niet uitgerust wakker worden

Slaapproblemen is een symptoom bij fibromyalgie wat veel mensen ervaren. Het is niet alleen een gevolg van fibromyalgie, maar kan de klachten ook nog eens in stand houden of verergeren. Je kunt bijvoorbeeld ervaren dat je moeilijk inslaapt. Patiënten met fibromyalgie worden ook sneller wakker tussendoor en hebben dan soms moeite met weer inslapen. Dit geeft je ’s ochtends het gevoel alsof je overreden bent door een vrachtwagen en eigenlijk geen enkele nachtrust hebt gehad.

Cognitieve problemen/ Concentratieproblemen (fibro fog)

De “fibrofog”. Een onwijs storend symptoom bij fibromyalgie. Je staat te praten met je buurman en ineens ben je je woorden volledig kwijt. Je komt iemand tegen in de stad en bent die persoon zijn naam compleet vergeten terwijl je die al jaren kent (lekker beschamend…). Of je staat voor de achtste keer in de supermarkt terwijl je jouw portemonnee bent vergeten. Die brainfogs wisselen sterk van dag tot dag en hebben net als de vermoeidheid een grillig verloop. Vaak heb je meer last van cognitieve problemen als je meer vermoeid van fibromyalgie bent.

Hoofdpijn

Hoofdpijn ervaren veel patiënten. Vaak tijdens het opstaan in combinatie met een wazig en watterig gevoel in het hoofd. De hoofdpijn kan variëren van een lichte druk tot ernstige hoofdpijn. De hoofdpijn kan drukkend, kloppend, zeurend, stekend of tintelend voelen. Veel patiënten met fibromyalgie nemen hiervoor pijnstillers wat op de langer termijn de hoofdpijn zelfs kan verergeren, vooral bij vrouwen. Hierover later meer.

Gevoeligheid voor aanraking

Gevoeligheid voor aanraking noemen we ook wel allodynie. Het uit zich bij fibromyalgiepatiënten in pijn of een branderig gevoel bij aanraking, of een algemeen ‘naar gevoel’ bij aanraking. Kleding kan pijnlijk op de huid zitten, een streling van je partner kan pijn veroorzaken of als je kinderen net iets onhandig stoeien doet dit verschrikkelijk zeer. Onnodig te zeggen dat dit symptoom de band tussen jou en je gezin of je geliefde sterk negatief kan beïnvloeden.

Stemmingswisselingen

Mensen met fibromyalgie hebben vaak last van stemmingsklachten. Je kunt depressiviteit, angstigheid en agressie ervaren. Ook veel twijfelen, boosheid en kort lontje hoort bij deze stemmingswisselingen. En dit is iets waar fibromyalgiepatiënten zich vaak schuldig over voelen. Onterecht, vinden onze therapeuten. Want jouw stemming is voor een groot deel afhankelijk van hoe jouw neurotransmitters (de hormoonstofjes in het brein en zenuwstelsel) functioneren.

Maag- en darmklachten

Bij fibromyalgie ervaren veel patiënten dikwijls ook klachten van maag en darmen. Een soort van gratis extra ongemak bij de al vervelende klachten van fibro. Prikkelbare darm syndroom komt dan ook vaak voor in combinatie met fibromyalgie. Darmklachten die je kunt ervaren zijn wisselende ontlasting (obstipatie of diarree); buikpijn; winderigheid; opgeblazen gevoel; krampen of pijn voor, tijdens of na de ontlasting en misselijkheid. Deze symptomen komen niet alleen in combinatie voor met fibromyalgie, maar zeggen ook veel over de mogelijke oorzaak bij jou… blijf lezen voor dat antwoord!

Fibromyalgie symptomen aan de ogen

Veel cliënten die bij onze therapeuten komen hebben last van symptomen aan ogen. Dit kan bijvoorbeeld zijn; wazig zicht; slecht kunnen scherpstellen of een branderig gevoel van de ogen. Symptomen aan de ogen gaan vaak gepaard met vermoeidheid. Wanneer jij meer moe bent zal deze klacht vaak meer opspelen. Als je dan bij de opticien komt is er niets aan de hand, of heb jij maar een lichte afwijking van de ogen. Weer zo’n raar fenomeen zonder duidelijke oorzaak…

Andere voorkomende klachten bij fibromyalgie/ specifieke symptomen

Het voelt bij fibromyalgie soms alsof je elke dag last hebt van een lijst van 100 verschillende symptomen. Onze therapeuten en ook wetenschappers zien nog veel meer symptomen voorkomen bij weke delen reuma

Hoe ontstaat fibromyalgie en de symptomen

De oorzaak van fibromyalgie is regulier nog niet volledig begrepen. De consensus is dat de meest aannemelijke theorie over fibromyalgie het centraal sensitisatiefenomeen is, waarbij er een wisselwerking tussen de hersenen samen met het zenuwstelsel invloed heeft op de symptomen. Het brein raakt meer gevoelig voor de zenuwimpulsen die uit je lichaam komen waarmee prikkels uit de buitenwereld vertaald worden naar pijn waar dit normaal geen pijn zou geven.

Waarom die prikkels anders verlopen met fibromyalgie heeft bij elk persoon een cluster aan oorzaken die de verschillende symptomen en de aandoening kan verklaren. Fibromyalgie is daardoor een multisysteem aandoening, wat inhoudt dat er meerdere orgaansystemen aangedaan zijn. Een combinatie van  omgevingsfactoren triggeren de aandoening. En worden in stand gehouden door verschillende oorzaken. Sommige mensen met fibromyalgie krijgen verschijnselen na een zware griep of andere infecties, een veel voorkomende trigger. Anderen krijgen fibromyalgie na een stressvolle gebeurtenis zoals het overlijden van een geliefde, scheiding of andere traumatische gebeurtenissen.

Hoe ontstaat pijn bij fibromyalgie?

Pijn is een waarschuwingsmeganisme. Raak een gloeiende pan aan? Dan trek je je hand vanzelf terug door de pijn. Blesseer je een spier in je schouder? Dan zorgt de pijn ervoor dat je het gewricht niet verder overbelast. Pijnprikkels bij mensen met fibromyalgie zijn echter chronisch geworden.

Als schade aan deze plekken ontstaat, ontstaat er een ontsteking om de weefsels te genezen. Ontstekingen zijn dus de eerste stap naar herstel. Maar door allerlei triggers kan deze ontsteking chronificeren. Dan krijgen we te maken met een laaggradige chronische ontsteking. Dit is een sluipende vorm van ontsteking die bij het ziekenhuis eigenlijk nooit gemeten wordt in het bloed. Ontstekingswaarden kent de huisarts en reumatoloog, maar aanvullend onderzoek die laaggradig chronische ontstkekingen kan aantonen als substance P of interleukine 1 & 6 in het bloed klinkt ook voor hun als een buitenaardse taal. En het is die chronische ontsteking die de meest significante bijdrage doet aan het centraal sensitisatiefenomeen en de chronische pijn in spieren, bindweefsel en aanhechtingen bij fibromyalgie. Sommige wetenschappers vinden dat de aandoening daarom zelfs een auto-immuunaandoening is.

Waarom heb ik pijn specifiek op de tenderpoint plekken?

De tenderpoints bevinden zich vaak op plekken waar spieren en pezen aan botten vastzitten. Deze gebieden zijn onderhevig aan mechanische stress en spanning. Deze gebieden worden vaak veel belast in het dagelijks leven (bijvoorbeeld door houding, beweging en gewicht dragende activiteiten). Omdat deze plekken meer pijnreceptoren bevatten (juist omdat ze essentieel zijn voor beweging zijn deze rijk aan nociceptoren) is er een grotere kans op het centraal sensitisatiefenomeen van deze zenuwuiteinden. 

Hoe ontstaat stijfheid bij fibromyalgiepatiënten?

Spierspanning in het lichaam wordt geregeld door ons autonome zenuwstelsel. Het zorgt ervoor dat jij rechtop kan blijven zitten en dat als je je arm op wil tillen dat niet zowel je biceps als je triceps zich  aanspannen.

Dit autonome zenuwstelsel is opgemaakt uit twee onderdelen; het sympathische en het parasympatische zenuwstelsel – het gas en rempedaal die vanuit de hersenen jouw spieren aansturen. Bij fibromyalgie zou deze samenwerking verstoord zijn tussen het gas en rempedaal, en zien we dat het sympathische zenuwstelsel overactief is. Dit zorgt ervoor dat er een hogere spierspanning ontstaat in het lichaam wat voor stijfheid kan zorgen. Het gaspedaal activeert de spiertonus meer en jij krijgt last van dit symptoom.

Hoe wordt chronische vermoeidheid veroorzaakt?

Energie in het lichaam wordt geproduceerd op twee manieren. We hebben cellulaire energie dat geproduceerd wordt door de energiecentrales van onze cellen – de mitochondriën. En we hebben systemische energie die door de hormonale klieren worden geproduceerd. Bijvoorbeeld cortisol die ons energie (zou moeten) geven in de ochtend.

In de wetenschap blijkt dat de cellulaire energie productie zowel als de hormonale energie productie bij mensen met fibromyalgie anders verloopt dan bij mensen zonder fibromyalgie. Zo hebben mensen met fibromyalgie vaak kapotte energiecentrales wat leidt tot een mitochondriopathie. En produceert de bijnier vaak niet voldoende bijnierhormonen zoals cortisol waardoor een bijnierinsufficiëntie ontstaat.

Waarom wisselt mijn energie zo bij fibromyalgie?

Een van de redenen dat die vermoeidheid zo grillig verloopt is omdat alles wat extra energie kost jouw al lage energie voorraad volledig leegrooft. Wanneer jij een boodschappentas getild hebt en je spieren beschadigen lichtjes heeft het immuunsysteem ineens meer energie nodig om dit te herstellen. De al lage voorraad cortisol wordt nu gebruikt om jouw spieren te herstellen, niet om jou energie te geven in de ochtend. Of wanneer je iets hebt gegeten wat de een het microbioom lichterlijk verstoord moet ook het immuunsysteem optreden. En dan voel jij je de volgende dag ineens doodmoe terwijl je alleen je boodschappen uit de auto geladen hebt of je bord leeggegeten hebt…

Wat zijn redenen voor krachtverlies bij fibromyalgie?

Misschien heb je ooit wel gehoord van “anearobe” en “aerobe” verbranding. Aerobe verbranding gaat met zuurstof en wordt gedaan door de mitochondria. Anaerobe verbranding gebeurd in de vrije ruimte binnenin de cel en gebeurd door fermentatie. Die anaerobe verbranding laat veel melkzuur achter. Probeer je boodschappentassen eens omhoog te houden, dan weet je na een paar seconden waar ik het over heb.

Bij Aerobe verbranding krijgen we 24 tot zelfs 36 energiemoleculen. Bij anaerobe verbranding is dit maar 2 energiemoleculen…

De energiecentrales van onze cel (de mitochondria) moeten onze spieren voorzien van de energie die zij nodig hebben. Wanneer die energiecentrales optimaal functioneren kan er dus niet voldoende energie geproduceerd worden voor de spieren. Dit veroorzaakt symptomen van krachtverlies. 

Hoe ontstaat verzuring bij fibromyalgie?

Als er dus te weinig energiecentrales goed functioneren kun je dus VEEL minder effectief energie produceren. Het nadeel van die anearobe verbranding is dat er veel lactaat opbouwt in het lichaam. Bij mensen met fibromyalgie zien we vaak een veel hogere waarde van lactaat in het bloed en ruggenmerkvocht als gebruikelijk is. Dit verklaard zowel het typisch verzuurde pijnlijke gevoel wat veel fibromyalgie patiënten ervaren als de de krachtverlies.

Hoe ontstaan slaapstoornissen bij weke delen reuma?

Tijdens je nachtrust ga je verschillende slaapfases door. Vooral diepe slaap helpt ons het meeste om het fysieke lichaam te herstellen. Mensen met fibromyalgie verkoren korter in diepe slaap zien wetenschappers. Één van de mogelijke factoren hiervan is een melatoninetekort. Melatonine is een essentiële stof voor ons slaap en waakritme. Het geeft het lichaam namelijk het signaal dat de dag over is en de nacht aanbreekt.

Melatonine wordt aangemaakt uit serotonine. Serotonine zien we substantieel tekort bij mensen met fibromyalgie in het brein. Te weinig serotonine betekend dus ook te weinig melatonine, waardoor de slaapcycli niet diep genoeg doorlopen worden in de nacht en jij slecht inslaapt, vaak wakker wordt en niet uitgerust wakker wordt.

Hoe worden stemmingsklachten veroorzaakt bij fibromyalgie?

Een serotoninetekort komt bij fibromyalgie veel voor volgens wetenscpapers. Serotonine is niet alleen een grondstof voor melatonine, maar een essentieel hormoon in demping van pijn en zelfs je stemming. Serotonine is ook wel bekend als ons ‘gelukshormoon’. Het geeft je een onbezorgd en gelukzalig gevoel. Een serotonine tekort kan dus depressieve gevoelens veroorzaken.

Waardoor komt fibrofog?

Wanneer het lichaam stress ervaart door bijvoorbeeld een chronische ontsteking, een energietekort of disbalans in het autonome zenuwstelsel wordt de HPA-as in het lichaam geactiveerd. Deze HPA-as activeert de stress-respons van het lichaam, de “vecht en vlucht staat” zoals we die ook wel kennen.

Zodra deze vecht en vlucht reactie opgestart wordt krijgen alleen de meest essentiële delen van het lichaam grondstoffen; de spieren; ons reptielenbrein; de reflexen, je visueel & audio centrum in het brein; alles staat op scherp. Het gedeelte waar cognitieve beredenering, complex denken, en geheugen geworteld is – de neocortex – krijgt tijdelijk minder grondstoffen. Logisch, want in tijden van stress is de woordpuzzel van gister oplossen niet zo belangrijk!

Bij mensen met fibromyalgie is vaak chronische neuro inflammatie aanwezig is wat een zeer potente trigger is voor het constant activeren van de HPA-as. Het is alsof er co

Hoe ontstaat mijn hoofdpijn bij fibromyalgie?

Hoofdpijn wordt veroorzaakt door een lokaal zuurstoftekort in de spieren. Het is voor het lichaam essentieel om geen, of zo min mogelijk giftige stoffen in het brein te krijgen. Stoffen als ammoniak, zware metalen of andere afvalstoffen zijn schadelijk voor het brein. Als deze stoffen in de buurt van het brein circuleren geven deze bloedvaten en de receptoren die daar zitten het signaal af aan de spieren te verkrampen. Wanneer deze spieren verkrampen komt er dus minder bloed naar de plaats van bestemming, maar ook minder bloed naar de spieren die gevoed worden vanuit datzelfde bloedvat. Dit geeft een zuurstoftekort wat een trigger is voor ontstekingen en pijnprikkeling.

Een grote bron van toxines in ons lichaam zijn onze darmen. Of beter gezegd, wanneer er vanuit onze darmen te veel toxische stoffen het lichaam in kunnen komen. Als ons microbioom uit balans is en de darmwand raakt beschadigd geeft dit een zeer grote toestroom van toxines het lichaam in. Deze filtert de lever er niet direct uit en kunnen door de circulatie bij het brein in de buurt komen. Eén van de medicijnen die zorgen voor een significant grotere doorlaatbaarheid van de darmwand zijn NSAID’s zoals ibiprufen. Een medicijn wat de huisarts vaker voorschrijft bij hoofdpijn, maar houdt de hoofdpijn op langer termijn dus wel in stand en vaak niet goed werken…

Waarom ben ik overgevoelig voor aanrakingen?

De overgevoeligheid komt omdat het mechanisme waarmee prikkels uit de buitenwereld en de verwerking van pijnprikkels bij mensen met fibromyalgie anders verloopt dan bij mensen zonder fibromyalgie. Dit noemen we centraal sensitisatiefenomeen, waarbij het zenuwstelsel en het brein meer gevoelig raakt voor prikkels. Prikkels uit de buitenwereld worden vertaald naar pijn waar dit normaal geen pijn zou geven. Dit sensitisatiefenomeen vind zijn oorsprong vaak in een disbalans tussen het sympathische en parasympatische zenuwstelsel, chronische laaggradige ontstekingen en een tekort aan remmende neurotransmitters zoals serotonine waar je eerder over las.

Waardoor ontstaan maag- en darmklachten bij fibromyalgie?

De darmen en je fibromyalgie staan dicht met elkaar in verbinding, met name door onze darmflora. De darmflora, of ons microbioom bestaat uit een verzameling van microorganismen in het verteringssysteem. Zij hebben een essentiële rol in onze gezondheid. Zo helpen zij met; verteren van voeding; aanmaken van voedingsstoffen; het trainen van ons immuunsysteem en zelfs het aanmaken van hormoonstofjes als serotonine.

Bij patiënten met fibromyalgie zien we vaak dat de darmflora uit balans is (nu snap je direct de connectie tussen de darm en het serotoninetekort bij fibromyalgiepatiënten). Deze disbalans – ookwel dysbiose genoemd veroorzaakt allerlei ongemakken als buikpijn, misselijkheid, obstipatie of diarree, maar speelt ook een rol in het ontstaan van fibromyalgieklachten.

Hoe ontstaan Fibromyalgie symptomen aan de ogen?

Bij fibromyalgie raakt het zenuwstelsel overprikkelt. Een van de hormonen die prikkels in ons zenuwstelsel dempt is GABA. Bij fibromyalgie kunnen de ontvangertjes – de receptoren van dit hormoon kapot raken. GABA-receptoren in het oog spelen een cruciale rol bij het verwerken van visuele informatie. GABA zorgt voor een balans tussen excitatie (activeren) en inhibitie (remmen) in de zenuwen van het oog. Dit is essentieel voor scherpstellen en het verwerken van contrastrijke beelden. Wanneer deze receptoren dus uitgeput raken kan er ineens wazig zicht, slecht scherpstellen en allerlei andere oogproblemen ontstaan. Het is niet duidelijk of deze verstoring een gevolg of een oorzaak van de aandoening is.

Wat kan symptomen triggeren/uitlokken?

Verschillende factoren kunnen de symptomen van fibromyalgie uitlokken of verergeren. Stress is een belangrijke trigger. Wanneer het zenuwstelsel meer onder druk komt te staan kunnen fibromyalgiepatiënten meer last krijgen van pijn en vermoeidheid. Dit geld niet alleen door mentale of emotionele stress, maar ook voor fysieke stressoren zoals; te veel inspannen; infecties of griep; blessures of verwondingen; slaapgebrek; chemische blootstelling en chronische pijn. Doorgaans doen mensen met fibromyalgie er het beste aan om zeer goed te luisteren naar hun lichaam, en zo min mogelijk over hun grenzen proberen te gaan.

Daarnaast hebben veranderingen in weersomstandigheden, zoals kou of vochtigheid, ook vaak een negatieve impact op de symptomen. Door kou komt er minder bloed in de haarvaatjes van het lichaam wat een bekende trigger is voor ontstekingsreacties. Ook zijn de zenuwuiteinden die pijn en temperatuur registreren (de nociceptoren) meer geprikkeld bij kou of vochtig weer. Door de overgevoeligheid van het zenuwstelsel wordt deze kou vervolgens geregistreerd als pijn. Fibromyalgiepatiënten doen er dus goed aan om zichzelf warm te houden tijdens kou. Het kan ook helpen om koude training toe te passen bij fibromyalgie.

Medicijnen tegen fibromyalgie kunnen ook bijwerkingen hebben die de symptomen veroorzaken. Medicijnen om de aandoening te genezen zijn er niet, dus middelen als amitriptyline worden ingezet om de symptomen onderdrukken. Amitriptyline geeft klachten als hartkloppingen, misselijkheid, obstipatie, hoofdpijn, slaperigheid, vermoeidheid, niet op woorden kunnen komen, concentratiestoornis, onrust, oorsuizen, diarree, slapeloosheid, overgevoeligheid voor licht.

Individuele verschillen

-Bij sommige mensen komt de pijn dagelijks naar voren als de meest belemmerende factor en bij anderen is de vermoeidheid weer de meest beperkende factor. Sommige hebben milde klachten, terwijl anderen dagelijks worden geconfronteerd met extreme pijn en vermoeidheid. En bij weer andere mensen wisselen de klachten van mild tot ernstig over de weken, maanden of jaren.

Deze individuele verschillen kunnen afhangen van factoren zoals leeftijd, geslacht en algehele gezondheid. Fibromyalgie komt meer voor bij vrouwen dan bij mannen.

Voor de meeste patiënten geld dat over de tijd klachten in reguliere behandeling niet beter worden, en soms zelfs slechter. Medicatie richt richt zich op bestrijding van de klachten. Artsen schrijven het voor om beter te kunnen omgaan met fibromyalgie. Maar leren om zo goed mogelijk te leven met je aandoening en voor de rest van je leven klachten verminderen met pijnstillers is misschien ook niet waar je op zit te wachten…

Elk symptoom is een puzzelstukje in de puzzel die uiteindelijk leidt tot het in kaart brengen van alle triggers die bij jou spelen, waardoor fibromyalgie opgelost kan worden. Het is essentieel de onderliggende oorzaken bij fibromyalgie vast te stellen. En dat is niet moeilijk vast te stellen met de juiste methoden. Fibromyalgie komt niet uit de lucht vallen, en juist al die symptomen zijn de leidraad in de oplossing. Ze geven stuk voor stuk een clue in welke onderliggende systemen bij jou uit balans zijn. Pijn komt niet uit de lucht vallen, en de rest van de klachten ook niet!